Mission: Impossible - Ghost Protocol (2011) recensie, een film van Brad Bird met Tom Cruise, Jeremy Renner, Paula Patton, Simon Pegg, Josh Holloway, Léa Seydoux, Michael Nyqvist (2024)

Regie: Brad Bird | 133 minuten | actie | Acteurs: Tom Cruise, Jeremy Renner, Paula Patton, Simon Pegg, Josh Holloway, Léa Seydoux, Michael Nyqvist, Darren Shahlavi, Anil Kapoor, Vladimir Mashkov, Samuli Edelmann, Miraj Grbic, Ivan Shvedoff, Pavel Kris, Miraj Grbic, Ilia Volok, Goran Navojec, Pavel Bezdek, Ladislav Beran, Jan Pavel Filipensky, Jiri Kraus, Michelle Monaghan, Ving Rhames, Tom Wilkinson

Er is een hoop veranderd sinds 1996, het jaar waarin de eerste ‘Mission: Impossible’-film verscheen. Politiek zijn de verschuiven enorm geweest: van de schijnbaar zorgeloze tijd met Bill Clinton als Amerikaanse president en vreedzame euforie van na de Koude Oorlog zijn we via 9/11, de Bush-periode, oorlogen in Afghanistan en Irak en tenslotte de financiële crisis in een compleet ander tijdperk beland. Ook in de filmwereld zijn er meerdere veranderingen opgetreden. Was in 1996 Tom Cruise, de aanjager van de ‘Mission: Impossible’-reeks en vaste hoofdrolspeler als Ethan Hunt, nog de onaantastbare Zonnekoning van Hollywood, in de loop der jaren is zijn ster toch een stuk minder gaan stralen, na vreemde strapatsen in de media, zijn Scientology-lidmaatschap en vreemde huwelijken. Echt grote films kwamen er steeds minder; zeker na de vorige ‘M: I’ uit 2006 was zijn output verwaarloosbaar. Anno 2011 wordt Cruise nog wel overal herkend, maar steeds meer als een behoorlijk rare snuiter. Het vierde deel, ‘Mission: Impossible – Ghost Protocol’, zou het tij moeten keren?

De ‘Mission: Impossible’-spionagefilms waren echter altijd wel succes voor goed gevulde kassa’s en een redelijk tevreden publiek – hoewel deel twee wel een aanmerkelijke dip vormde. Het is nochtans goed te begrijpen waarom: met zijn jaren 60-sfeer, overweldigende gadgets en de exotische locaties en vrouwen deed het ontzettend aan James Bond denken, maar van Bondfilms kan men simpelweg nooit genoeg krijgen, dus waren deze films een welkome aanvulling op het infrequente en wisselvallige oeuvre rondom Ian Flemings creatie. Zoals gebruikelijk in de reeks kiest men voor ‘Ghost Protocol’ weer voor een nieuwe regisseur, Brad Bird, die voorheen de geweldige Pixarfilms ‘The Incredibles’ en ‘Ratatouille’ regisseerde en hiermee zijn eerste niet-geanimeerde speelfilm aflevert.

Er is niets aan het toeval overgelaten: de exotische plekken (Budapest, Dubai, Mumbai) en flitsende, nog net wel geloofwaardige gadgets zijn in overvloed aanwezig. De bijrollen zijn ook prima bezet, met Simon Pegg (‘Shaun of the Dead’, ‘Hot Fuzz’) die terugkeert om weer voor het comic relief te zorgen en Jeremy Renner (‘The Hurt Locker’) die in de reeks geïntroduceerd wordt. Als slechterik is Michael Nyqvist (de ‘Millennium’-reeks) gestrikt, die weinig te doen krijgt maar een adequate prestatie levert. Het Mission-team, dat verder uit de wulpse Jane Carter (Paula Patton) bestaat, zet alles op alles om zo’n nucleaire oorlog te voorkomen, waarbij vooral opvalt dat ze er eigenlijk de hele film lang in dat streven een enorm potje van maken. Telkens mislukken hun lumineuze ideeën en worden de leden gegrepen door een zelftwijfel die in ‘The Wizard of Oz’ niet had misstaan. Zo durft Carter niet met vreemde mannen te flirten en moet Renners karakter doodsangst en een duister verleden overwinnen. Deze kwetsbaar- en knulligheid geeft de hele film iets verfrissends.

Alles dat producent J.J. Abrams (zelf ook regisseur van onder andere ‘Super 8’, ‘Star Trek’ en ‘Mission: Impossible 3’) doet kent een retrokarakter, naast de intrinsieke klassieke uitstraling van een filmreeks die op een tv-serie uit de jaren 60 is gebaseerd. Zo is de plot, over een Zweedse wetenschapper die een nucleaire oorlog tussen de V.S. en Rusland wil ontketenen met behulp van een Franse, blonde femme fatale, heel erg jaren 90; het lijkt ‘Tomorrow Never Dies’ wel. De hele opgeroepen sfeer, met name door de muziek en bekende spionagetrucjes, is sinds de oorspronkelijke televisieserie uit de jaren 60 niet meer veranderd, en ook de actiescènes doen heel klassiek aan: overzichtelijk, weinig computergegenereerde effecten (ogenschijnlijk althans), met af en toe klassieke, rustig opgebouwde suspense.

Dat is ook meteen de grootste kracht van de film: als actiespektakel voldoet het uitstekend. Dat drijft naast de dure auto’s en gebouwen ook voor een groot deel op Cruise. Nog altijd heeft hij het charisma om een film van dit formaat met een hoofdrol te dragen, maar met de in de laatste jaren ontstane bijklank van Tom Cruise als rare snuiter krijgt Ethan Hunt, de meesterspion, een heel andere lading. Een lading van een zonderlinge, manische adrenalinejunkie die leeft voor zijn werk voor volk en vaderland. Hij haalt dan ook de meest halsbrekende stunts uit – niet alleen karakter Hunt, maar het is ook overduidelijk Cruise die ze uitvoert en niet een anonieme stuntman. In het hoogtepunt van de film (letterlijk en figuurlijk) klimt Cruise met nagenoeg blote handen aan de buitenkant van de Burj Khalifa-toren, het hoogste gebouw ter wereld dat in Dubai staat, op honderden meters hoogte enkele verdiepingen omhoog. Je valt bijna uit je stoel van de duizelingwekkende hoogte alleen al. Het is relatief rustig in beeld gebracht, in de wetenschap dat de beelden zodanig voor zich spreken dat ze zo ook adembenemend zijn. Natuurlijk komt er wel een vorm van computertrucage bij kijken, maar de scène is realistisch genoeg om je in vervoering te brengen. Dat wil in recente actiefilms regelmatig nog wel eens ontbreken.